روش تصویربرداری پیشرفته ام آر آی قلبی کاردیاک با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیو، تصاویر دقیق و تفصیلی از ساختار و عملکرد قلب برای تشخیص و ارزیابی مشکلات قلبی، از جمله بیماری‌های عروقی قلبی ارائه می‌دهد. این تکنیک بیشتر برای بیماران با محدودیت‌های نفسی، خانم‌های باردار و افرادی مناسب است که نیاز به تصویربرداری مکرر قلب دارند.
ام آر آی قلبی تکنیک تصویربرداری پیشرفته‌ای است با امواج رادیویی و میدان مغناطیسی تصاویر دقیقی از قلب و عروق، دیواره‌های قلب، شریان و دریچه‌ها نشان می‌دهد. به‌علاوه اینکه ابزاری است برای رسیدن به درک بهتری از عملکرد قلب و تشخیص بیماری‌های قلبی مانند تنگی عروق کرونری، بیماری‌های التهابی قلب و نقص‌های دریچه قلب. این روش به‌خاطر عدم استفاده از پرتو X و تهاجمی نبودن فرایند، از لحاظ ایمنی برای بیماران بسیار ایده‌آل است و دقت بالا و قابلیت تکرار پذیری دارد. در ادامه با ما باشید تا با این روش تشخیص و پیگیری بیماری‌های قلبی بیشتر آشنا شوید.
اگر پزشک برای شما ام ار ای کاردیاک را تجویز کرده است، می‌توانید برای اطلاع از نحوه این آزمایش با متخصص رادیولوژی و سونوگرافی یا متخصص قلب مشورت کنید.
ام آر آی قلبی چیست؟
ام آر آی چیست و چگونه انجام میشود؟ ام آر آی قلبی، یا ام آر آی کاردیاک (Cardiac MRI) یک فناوری تصویربرداری پیشرفته و غیرتهاجمی برای ارزیابی ساختار و عملکرد قلب است که از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از قلب و عروق استفاده می‌کند. در این روش، بیمار درون تونلی قرار می‌گیرد که دارای یک میدان مغناطیسی قوی است. سپس امواج رادیویی به بدن فرستاده می‌شوند و توسط آنتن‌های حسگر دریافت می‌شوند.
این امواج رادیویی سیگنال‌هایی تولید کرده که در نهایت به تصاویر دقیق از قلب و عروق تبدیل می‌شوند. ام آر آی قلبی اطلاعاتی درباره ساختار قلب، عملکرد آن و بیماری‌های قلبی ارائه می‌دهد.
چرا ام آر آی قلبی انجام می شود؟
این روش به دلایل مختلفی انجام میشود و به پزشک کمک می‌کند تا اطلاعات دقیقی درباره ساختار و عملکرد قلب بدست آورده و بیماری‌های قلبی را تشخیص دهد. دلایل انجام این نوع تصویربرداری عبارتند از:
o ارزیابی عملکرد حفره‌ها و دریچه‌های قلب، اندازه و جریان خون شریان‌های اصلی، و بافت‌های اطراف قلب مانند پریکارد
o تشخیص انواع بیماری های قلبی مانند تومورها، عفونت و التهاب
o ارزیابی تاثیر بیماری‌های عروق کرونر مانند محدودیت جریان خون ورودی به عضله قلب و اسکار درون عضله قلب بعد از تشخیص سکته قلبی.
o برنامه‌ریزی درمان بیمار مبتلا به اختلالات قلبی عروقی
o مانیتورینگ و پیگیری روند پیشرفت برخی بیماری‌های خاص در طول زمان
o ارزیابی اثر تغییرات جراحی به خصوص در بیماری های مادرزادی قلب دارند.
o ارزیابی آناتومی و عملکرد قلب و عروق خونی در کودکان و بزرگسالانی که بیماری قلبی مادرزادی دارند.
چه کسانی باید ام آر آی قلب انجام دهند؟
این روش برای تشخیص بیماری قلبی و موارد زیر لازم است و این افراد کاندیدای مناسبی برای این آزمایش هستند:
o بیماری عروق کرونر
o توده و ترومبوزهای قلبی
o ناهنجاری‌های پریکارد
o کاردیومیوپاتی
o بیماری قلبی مادرزادی
o آریتمی (علائم آریتمی قلبی چیست؟)
o بیماری آئورت
چه کسانی نباید ام آر آی قلب انجام دهند؟
این روش، امن و بی‌خطر است و محدودیت‌های زیادی ندارد اما برخی افراد نباید آن را انجام دهند:
o انجام این روش در طول بارداری ممکن است نامطلوب باشد، به ویژه در مدت زمانی که این تصویربرداری احتیاج به استفاده از ماده رادیواکتیو دارد.
o برخی از دستگاه‌ها و مواد، اجسام فلزی مانند ایمپلنت‌های قلبی، و پین‌های فلزی ممکن است با تصویربرداری ام آر آی قلبی تداخل پیدا کرده و روی نتیجه اثر منفی بگذارند.
o در مواردی، کاردیاک با استفاده از ماده رادیواکتیو انجام میشود که برای عده‌ای آلرژی‌زاست.
o افرادی که مشکل کلیوی یا ناهنجاری کلیوی دارند.
o افراد مبتلا به آسم، تنگی نفس، کلاستروفوبیا یا مشکلات تنفسی کاندیدای مناسبی نیستند.
مزایای ام آر آی قلبی
این روش محاسن و مزایای زیادی نسبت به سایر روش‌های تصویربرداری دارد که عبارتند از:
o این روش به پزشکان امکان می‌دهد تا ساختار و عملکرد قلب را با جزئیات بالا تصویربرداری، وضعیت سطوح و عملکرد هر چه بهتر دیواره‌های قلبی، شکل و حجم بطن‌ها، ساختار و کارکرد صمام‌ها و عروق قلبی را ارزیابی کنند. تشخیص دقیق و جامع به پزشکان کمک می‌کند تا بیماری‌های قلبی را در مراحل زودرس تشخیص داده و درمان مناسب را تعیین کنند.
o این روش برای تصویربرداری از قلب از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی استفاده می‌کند و از اشعه X استفاده نمی‌کند. این به معنی عدم تابش شعاعی زیاد به بدن بیمار است. این خصوصیت مزیتی مهم است، به خصوص برای افرادی که نیاز به تصویربرداری مکرر دارند، مانند کودکان و زنان باردار.
o امکان بررسی و تشخیص آبنوسی عروق قلبی، تشکیل لخته‌های خونی و تنگی عروق
o این روش علاوه بر تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های قلبی مادرزادی، سکته قلبی، اندازه‌گیری ناهنجاری‌های قلبی،کمپلکس‌های تنظیمی قلب و شناسایی وضعیت عروق قلبی را هم تشخیص می‌دهد.
ام آر آی قلب چگونه انجام میشود؟
کل این پروسه ۱۵ تا ۹۰ دقیقه طول میکشد و هیچ دردی ندارد. بیمار باید روی تختی دراز بکشد که داخل اسکنر تونل شکلی می‌رود که دو طرف آن باز هستند. در تمام مدتی که تصویربرداری انجام میشود بیمار باید بدون حرکت و ثابت بماند و در مواقعی هم باید نفسش را به‌مدت چند ثانیه نگه دارد. ممکن است برای گرفتن تصاویر شفاف‌تر دستگاه کوچکی روی قفسه سینه یا شکم بیمار بگذارند و دستگاه فشار سنج هم به بیمار وصل میشود تا در طول ام آر آی کاردیاک فشارش گرفته شود.
مدت اسکن ۹۰ دقیقه است اما یک کلید زنگ در کنار دستگاه تعبیه شده که اگر لازم بود می‌توانید از آن برای صدا زدن رادیولوژیست استفاده کنید. دستگاه اسکنر سروصدای زیادی دارد و احتمالا در طول تصویربرداری بیمار صدای زیادی می‌شنود به‌همین خاطر معمولا گوشی یا هدفون با صدای موسیقی پیشنهاد میشود. اگر ترس از فضای بسته (کلاستروفوبیا) دارید از قبل به پزشک بگویید که معمولا با مسکن برطرف میشود.
ام آر آی قلب چقدر طول میکشد؟
کل فرایند این روش از ابتدا تا انتها حدود ۶۰ تا ۹۰ دقیقه طول میکشد.
میزان دقت ام آر آی قلبی
در طول فرایند MRI قلبی، دستگاه اطلاعات مغناطیسی از قلب را جمع‌آوری و به کامپیوتر می‌فرستد. نرم‌افزارهای ویژه از این اطلاعات برای تولید تصاویر مقطعی و سه‌بعدی دقیق از قلب استفاده می‌کنند. این تصاویر به پزشکان کمک کرده تا ساختار و عملکرد قلب را بررسی و بیماری‌ها را تشخیص دهند. میزان دقت این روش بسیار بالا است و به پزشکان امکان می‌دهد تا با جزئیات بالا ساختارهای قلبی را تصویربرداری کنند. تصاویر به‌دست آمده دارای رزولوشن بالا و جزئیات دقیقی از ساختار و عملکرد قلب هستند.
به این ترتیب می‌توان بیماری‌های قلبی را در مراحل زودرس تشخیص داد و درمان مناسب را تعیین کرد. با این حال، دقت نهایی تصاویر بر اساس تجهیزات، تحصیلات و تجربه تصویربردار و تفسیر کننده تصاویر، و شرایط فنی و بدنی بیمار ممکن است متفاوت باشد و تحت تاثیر عواملی مانند حرکت ناخواسته بیمار، تداخل با اشیاء فلزی در بدن، یا مشکلات فنی دستگاه MRI قرار بگیرد. بنابراین، تفسیر تصاویر و تشخیص نهایی همواره باید توسط پزشک متخصص قلب و عروق صورت گیرد.
نکات مهم قبل از ام آر آی قلب
قبل از انجام این روش، مهم است که برخی نکات را در نظر بگیرید:
o قبل از زمان مقرر برای ام آر آی قلب، در مورد هرگونه بیماری، داروهای مصرفی و هرگونه حساسیت یا عوارض ناخواسته از آزمایش‌های قبلی به پزشک خود گزارش دهید.
o در برخی موارد، ممکن است قبل از انجام این روش، محدودیت مصرف غذا و نوشیدنی داشته باشید بهتر است طبق دستور پزشک عمل کنید.
o قبل از ورود به اتاق، همه لوازم فلزی مانند ساعت، جواهرات، کلید، عینک و سایر اشیا فلزی را دربیاورید. اشیا فلزی باعث تداخل با میدان مغناطیسی می‌شوند.
o چنانچه پیس میر قلبی، پین یا هر دستگاه الکترونیکی دیگری در بدنتان هست حتما به پزشک اطلاع دهید.
o اگر باردار هستید، باید در مورد این موضوع با پزشک خود صحبت کنید.
o در صورت حساسیت به هر نوع دارو یا مواد مصرفی به پزشک اطلاع دهید. در برخی موارد، ممکن است نیاز به توقف موقت مصرف داروها باشد.
o در برخی از موارد، ممکن است نیاز به تزریق وریدی ماده کنتراست باشد. اگر شما یا اعضای خانواده نسبت به ماده حاجب حساسیت دارید به پزشک اطلاع دهید.
o اگر ممکن است در طول فرایند انجام این روش احساس ناخوشایند یا نیاز به حمایت داشته باشید، می‌توانید یک همراه با خود بیاورید.
در نهایت، بهتر است همه پیشنهادات و دستوراتی که پزشک برای آماده سازی قبل از ام آر آی قلب داده را رعایت کنید.
چه مواردی را باید بعد از ام آر آی قلب رعایت کرد؟
این موارد را باید بعد از انجام این کار رعایت کنید:
o مصرف مایعات زیاد جهت دفع ماده حاجب
o استراحت و پرهیز از فعالیت جسمی سنگین
o در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی و جدی بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
عوارض و خطرات ام آر آی قلبی
کاردیاک روش امن و کم خطری است، اما در برخی موارد ممکن است عوارض و خطراتی وجود داشته باشد:
o تورم، خارش، تنگی نفس یا واکنش آلرژیک به‌خاطر حساسیت به ماده کنتراست
o سرگیجه، خواب آلودگی، تهوع و استفراغ به‌خاطر داروهای آرامبخش قبل از MRI
o مشکلات تنفسی، تنگی نفس، خس خس و سرفه در افراد مبتلا به آسم یا آنفولانزا
o سوزش، جابجایی یا خرابی به‌خاطر تداخل میدان مغناطیسی دستگاه با دستگاه‌های فلزی موجود در بدن بیمار
o خطر برای جنین در خانم‌های باردار به‌خاطر تزریق ماده حاجب و تاثیر الکترومغناطیس
ام آر آی کاردیاک در دوران بارداری
در مورد انجام این روش در دوران بارداری، باید امنیت جنین درنظر گرفته شود. به‌طورکلی تنها در موارد ضروری که فایده آزمایش برای مادر بیشتر از خطر ام آر آی برای جنین باشد، ام آر آی در دوران بارداری انجام میشود. در رابطه با تزریق ماده حاجب هم هنوز مشخص نیست که آیا روی جنین اثر منفی می‌گذارد یا خیر.
در مورد بررسی استفاده از ام آر آی در دوران بارداری، تصمیم‌گیری نهایی باید توسط یک تیم پزشکی متخصص شامل پزشک متخصص قلب و متخصص بارداری انجام شود تا با توجه به شرایط خاص بیمار، فواید و خطرات مرتبط با ام آر آی قلب را ارزیابی کنند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
ام ار ای قلبی فناوری تصویربرداری پیشرفته‌ای است که امکان مشاهده و تصویربرداری دقیق ساختار و عملکرد قلب با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی را فراهم می‌کند و اطلاعات مفصلی در مورد ساختارهای قلبی از جمله دیواره‌ها، شکل و اندازه بطن قلب، ساختار و عملکرد عروق خونی ارائه می‌دهد و عملکرد قلب از جمله میزان پمپاژ خون، حجم خونی و سرعت جریان خون را هم ارزیابی می‌کند.
با توجه به دقت و تفصیل بالای تصاویر حاصل از ام آر آی قلب، این روش می‌تواند در تشخیص و ارزیابی مشکلات قلبی مانند بیماری‌های عروقی قلبی، تشنج عروق خونی و اختلالات ساختاری قلب مفید باشد.
ام ار ای کاردیاک برای بیمارانی مناسب است که نمی‌توانند از روش‌های دیگر تصویربرداری قلب مانند آنژیوگرافی استفاده کنند، مثل افراد با محدودیت‌های تنفسی، خانم‌های باردار و افرادی که نیاز به تصویربرداری مکرر قلب دارند.